ارلان كندي

ارلان كندينين صفاسي چوخدي             يولي بروخ بروخ داغي چوخدي

گشكسرايدان يولي داغ دونبدي          چاي گورپوني گچيب كندا دونبدي

گچي قالا داغني دور ورارسان              پشد ني  رد  اولب  كندا  دونبدي

اغزن   آچغقالار كندي  گورندا              دونسن سرازير چوخدا گورملي

بهشت  اوخشاري  ارلان  كندي             گوچه لر يكليب اولب گورملي

دوورسن  البدي  جوز آغاجي                    آلما  اريرح  شافتاليدا  واردي

يملي ميوه سي هواسي خوشدي            محبتي جميعت كندين واردي

جوز وقتي اوشاقلاردا شاديلار                  شلاق اتب باغچالاردا چاپالاري

اوردان بوردان جوز يقيب ساتلار           پولانبلار  دوگا نچلار  توغلادي

هرنه جوز  تابدي  فوري سادلار              بلمديلر اوزوم  اوزك كيمندي

خندح بغل گچي قالاسي                                            نماي خياره از خندح

گشكسراي از بغل گچي قالاسي          پل اصلي روستاي ارلان               شروع سربالاي جاده ارلان

آسياب برقي روستاي ارلان                                   بعد از كار گشاورزي استراحت كردن خوب است

دره قيراقي                       نه نه درسي                       گوره استي

جنگلهاي گرده در روستاي ارلان     سيب سرخ با طعم بسيار خوب در ارلان  مرده شور خانه روستاي ارلان

گچي قالاسي                                                           جاده بسيار زيباي روستاي ارلان

ميوه گل نسترن                    يمشان بسيار خوب ورسيده است                   آبي دره سي

جاده بسيار زيبا وبااطمينان                                    كديح بغل گچي قالاسي

يوخاري گشكسراي شويي                          جاده روستاي ارلان

بمناسبت هفته دفاع مقدس كاركنان اداره تبليغات اسلامي شهرستان مرند با خانواده طلبه شهيد ابراهيم طلعت در روستاي ارلان اين شهرستان ديدار كردند.

ابراهيم طلعت يك انسان كامل بود ما چون همسايه بوديم با اخلاق خوب او اشناي داشتيم بسيار پاك بود بعضي از مردم بعد از مردن خوب مي شود ولي ابراهيم در جواني واقعا خوب بود چشم به مال ديگران اصلا نداشت با دوستان با محبت بود  و برادر گرامي ايشان آقاي علي طلعت هم مثل ابراهيم انسان پاك و كم طمع است وبا همسايه ها بامحبت هميشه رفتار مي كند ما هميشه به ايشار احترام ميگذاريم بسيار تواضع وفروتن مي باشند خدا حفظ كند

به گزارش روابط عمومي اداره كل تبليغات اسلامي استان آذربايجان شرقي، سيّدجواد ميرحبيبي كارشناس امور قرآني اداره تبليغات اسلامي شهرستان مرند روز شنبه ۵ مهر ۹۳ از حضور صميمي كاركنان اين اداره در جمع خانواده طلبه شهيد ابراهيم طلعت(ره) در روستاي ارلان اين شهرستان خبر داد. در اين ديدار صميمي حجت‌الاسلام پورتقي رئيس اداره تبليغات اسلامي شهرستان مرند با اشاره به مقام شهيد و شهادت در مكتب اسلام و از طرفي مقام علم و دانش را كه اين طلبه ي شهيد در عين طلبگي به شهادت رسيده اند، براي علوّ درجات تمامي شهداء مخصوصا اين شهيد والامقام دعا كردند.

در ادامه اين ديدار برادر بزرگوار آن شهيد والامقام با اشاره ي كوتاه به فضايل اخلاقي شهيد و قرباني شان در راه خدا گفت: باتلاقهائي كه دشمن دين خدا و يزيد زمان صدّام ملعون به‌عنوان تاكتيك جنگي جهت گرفتاري لشكر ايران طراحي كرده بود، ابراهيم از شهدائي بود كه در آن باتلاقها گرفتار و هنوز بعد از ۳۱ سال از جنازه ي مطهّرش خبري نيست. برادر شهيد ابراهيم طلعت كه اين خاطرات و تلخي هاي هجران اين خانواده محقّر و روستائي را در جمع صميمي و در حضور خواهر شهيد بيان مي كرد و خواهرش با بوسه بر عكس پاره تنش از عوض مادرش اشك مي ريخت، گفت:روزي نبود كه طي اين چند سال مادرم بعد از نماز صبح آرزوي "ايكاش ابراهيم امروز بيايد" را نكند و لي بنا بر مصلحت الهي هر دو والدين اين شهيد مفقود الاثر بعد از سالهاي متمادي انتظار و هجران و بدون اينكه هجرانشان بسر آيد و شام تار هجران ظاهري اما شام شيرين انتظار معنوي شان به صبح تبديل شود و فرزند برومندشان را كه انتظار عمامه بسري شان را داشتند ببينند، با اين آرزو از دنيا رفته و اين آرزويشان در آخرت به اميد تبديل شد.

حجت‌الاسلام پورتقي بعد از شنيدن اين خاطران شيرين با اشاره به مصائب كربلا و زحمات ائمه(ع) و سردمداران دين مبين اسلام در راه اعتلاي دين مقدّس اسلام خطاب به اعضاء اين خانواده گفت: بي شك انتظار و هجران ۳۱ ساله ي شما كه در حال حاضر نيز به اميد تبديل نشده توفيقي ديگر از توفيقات الهي است و كمتر از جهاد نيست و كاري كه مي توانيد بكنيد آرزو و اميد شفاعت شهيد طلعت براي تمامي اعضاء خانواده در روز محشر است.

دعاي مختصر ومفيد

اين كلمات را حضرت امير مؤمنان (ع) به شخصي كه دعاي مفصلي مي خواند تعليم فرمود :

اَلحَمدُ ِللهِ عَلي كُلِّ نِعمَة

وَاَسعَلُ أللهَ مِن كُلِّ خَيرٍ

وَ أَعُوذُ بِاللهِ مِن كُلِّ شَرِّ

وَ أَستَغفِرُ اللهَ مِن كُلِّ ذَنبٍ

از  حضرت آيت الله آقا ميرزا علي اكبر آقا مرندي

تهيه و تنظيم: محمد عليزاده

از تاريخ 21 ذي الحجه در مرند بعد از نماز مغرب وعشاء مراسم شاخسي در رفع آباد مرند شروع شده است از همان زمان در روستاهاي اطراف مرند هم شروع شده است از اول محرم سينه زني در مرند واطراف مرند شروع خواهد شد 8محرم در روستاي محبوبآباد مرند مهماني عمومي براي مهمانان امام حسين (ع) در هر خانه نهار مي دهند تقريبا در هر خانه 50 نفر مهمان مي باشد با جان و دل از مهمانان پذيراي مي كنند

در روز 9محرم يا تاسوعاي حسيني به همين روش در انعمه مهماني مي دهند و در باغلار ارلان هم در تاسوعاي حسيني به همين روش به خاطر امام حسين مهماني مي دهند

تاسوراي حسيني  در  روستاي باغلار ارلان

ولي در روز عاشورا همه در محله وروستاي خود مهماني مي دهند

هركس به يك راهي در راه امام حسين (ع) خدمت مي كنند بچه  ها هم با حمل پرچم ودر يافت نذري در راه امام حسين خدمت مي كنند

محرم در شهرستان مرند ودر آذرباي جان شرقي

 

از اول محرم در حسينيه بزرگ مرند همه روزه بعد از نماز شام سخنراني ومداحي بعد از مداحي شام مي دهند خداوند قبول كند 94/7/25

مراسم محرم درمرند درتاريخ 92/8/20 درساعت 4 بعد از ظهر با همكاري شهرداري و امام جمعه ومسئولين ديگر وبا همكاري صدا وسيما ي تبريز برگزار شد و در روز بعد هم هست در همان ساعت

توسط مداح اهل بيت حاجي مسلم رهبر

محرم در آذربايجان شرقي

 

در استان آذربايجان‌شرقي فرقي نمي‌كند ترك باشي يا فارس، عرب باشي يا عجم، محرم كه شروع شود دلت خواه ناخواه تو را به گوشه‌اي خواهد كشاند تا فارغ از هر دغدغه‌اي در قالب ‌هيات‌هاي عزاداري به ابراز عشق و ارادت به سالار شهيدان بپردازيد.
از مهمترين آئين‌‌هاي عزاداري در استان آذربايجان‌شرقي مي‌توان به:
1) دسته‌هاي شاه حسين گويان (شاه حسين، واي حسين)
2) علم بندي
3) مراسم “حجله قاسم(ع)”
4) مراسم “شمع پاي لاماخ” (توزيع شمع)
5) مراسم “خيمه سوزاني”
6) مراسم “اللهم لبيك”
7) مراسم “گرداندن اسب ذوالجناح”
8) مراسم “شبيه خواني”
9) مراسم “احسان و نذري” و… اشاره كرد.
درادامه مروري هر چند كوتاه به اين آئين‌‌ها خواهيم داشت:
دسته‌هاي عزاداري شاه حسين گويان
دسته هاي شاخسي واخسي

 

اين مراسم پيش‌درآمد تشكيل هيات‌هاي عزادار محرم در آذربايجان‌شرقي است كه مركب از جوانان و ريش‌سفيدان اين استان مي‌باشد كه به طور جداگانه ساعاتي قبل از غروب آفتاب در نزديكي مسجد يا تكيه جمع مي‌شوند.
در اين مراسم عزاداري، عاشقان حسين(ع) ابتدا در دو رديف مجزا قرار گرفته و با دست راست چوبدستي را كه نمادي از شمشير است در دست گرفته و با دست چپ حلقه در كمر نفر بعدي مي‌زنند و سپس نوحه مخصوص خوانده وبا حركات ريتميك پاها و دست‌ها،نوحه‌خواني مي‌كنند.
در اين آئين معمولا اولين بار سردسته چندين بار با صداي بلند يا حسين را مي‌گويد تا به اصطلاح دم گرفته شود.
از نمونه اشعار اين مراسم مي‌توان به اين اشعار اشاره كرد:
يا حسين واي حسين
يا حسين شاه حسين
و…
اين تركيب تا شب‌هاي اول محرم به اين شكل صورت مي‌گيرد و از شب‌هاي پنجم به بعد دسته‌گرداني به صورت گردشي در محلات شروع مي شود.
زمان شروع هيات‌ها زماني است كه چندين هيات به هم برخورد مي‌نمايند و با فريادهاي بلند “يا حسين”،” واي حسين”، “حيدر-صفدر”، “حسينم واي حسينم واي” شنيده مي‌شود.
البته امروزه براي تهيج بيشتر گروه‌هاي شاه حسين گويان از ادوات موسيقي نظير طبل و سنج نيز استفاده مي شود.
اين مراسم از آنجايي مهم جلوه مي‌كند كه در هيچ كجا دنيا به غير از استان‌هاي آذري‌نشين كشور از جمله آذربايجان‌شرقي برگزار نمي‌شود.
از مهمترين اشعاري كه در اين آئين به گوش مي‌رسد: صداي دلنشين مردماني است كه يك صدا فرياد مي‌زنند:
“حسين يئرلر آغلار گويلر آغلار
رسول مصطفي پيغمبر آغلار
الم آغلار، شر آغلار، لشكر آغلار
سوآغلار، قاتل آغلار خنجر آغلار

معني:
به حال حسين زمين‌ها و آسمان‌ها گريه مي‌كند
رسول مصطفي حضرت پيغمبر گريه مي‌كند
علم و شير و لشكر گريه مي‌كند
آب و قاتل و خنجر گريه مي‌كند.”
علم‌بندي

آئين سنتي علم‌بندي به صورت كاملا سنتي در استان آذربايجان شرقي در سومين روز محرم و در شهر مراغه واقع در محله دروازه مراغه برپا مي‌شود كه هر سال بازديدكنندگان مخصوص خود را دارد.
علم مراغه تقريبا 50 متر است كه توسط سرپرست هيات‌هاي مراغه با انواع پارچه‌ها و روسري‌ها نصب مي‌گردد.
بعد از نصب پارچه‌ها و استحكام بخشي علم توسط سپرها، چند نفر از بالا بر استفاده كرده و مابقي دستمال‌ها را بر روي آن نصب مي‌كنند، در حين نصب علم‌ها هزاران راس گوسفند زير پاي علم قرباني مي‌شود و هركس نذري داشته باشد در اين روز و در بين اهالي حاضر پخش مي‌كند.
فرق نمي‌‌كند چه چيزي نذر كرده باشند، هر چه كه است نذر امام حسين(ع) است، از چاي و خرما گرفته تا نان و پنير.
اين رسم از آئين‌هاي كهن شهرستان مراغه است و تقريبا اين علم تا اربعين حسيني به همان صورت باقيمانده و 28 ماه صفر با سينه‌زني و نوحه‌خواني هيات‌ها واچيده مي‌شود.
مراسم حجله حضرت قاسم(ع)

اين مراسم در روستاي نرج‌آباد شهرستان مراغه برگزار مي‌شود. در شب پنجم ماه محرم به كمك اهالي روستا، حجله‌اي از پارچه‌هاي رنگين و گل و شيريني آراسته مي‌شود و در خانه فردي كه هر ساله ميزبان حجله قاسم(ع) است گذاشته مي‌شود و اهالي محل هر كدام با خلعت و كادويي كه براي تزيين حجله مي‌آوردند، جمع مي‌شوند.
اين حجله در آن شب با حضور حاضران سينه‌زن و زنجيرزنان آماده مي‌گردد و بعد از آن شب براي گردش درمحلات تا شب عاشورا مي‌گردانند.
مراسم “شمع پاي لاماخ” (توزيع شمع)

اين مراسم در غروب روز نهم محرم (تاسوعا) در اكثر نقاط آذربايجان‌شرقي برگزار مي‌شود.
براساس آئين عزاداري هر كسي كه در طول سال براي گشودن بخت و گرفتن حاجت نذر كرده است در چنين شبي به درب 41 مسجد مي‌رود و در هر كدام يك شمع روشن مي‌كند.
معمولا صاحبان هيات‌ها از قبل جايگاهي را به اين منظور مشخص مي‌كنند كه محل افروختن شمع است. در اين آئين رسم است كه حاجت‌مندان با پاي برهنه اين رسم را انجام مي‌دهند.
معمولا جايگاهي كه محل افروختن شمع است بعد از نماز مغرب و عشا محل سينه‌زدن هيات است و شايد اين كار به دليل روشنايي باشد كه در گرو شمع بوده است، چرا كه در سابق روشنايي هيات‌ها به اين طريق تامين مي‌شده است.
مراسم خيمه سوزاني

اين رسم در اكثر نقاط آذربايجان‌شرقي و در ظهر روز عاشورا قبل از نماز ظهر و عصر برگزار مي‌شود.
اين آئين برگرفته از آتش زدن خيمه‌هاي امام حسين‌(ع) در روز عاشورا است.
بعد از اجراي اين آئين حاضرين با صداي بلند و گريه فرياد مي‌زنند: “قتيل كسيلد‌ي” (مقتول بريده شد).
اكثرا در نقاطي كه شبيه‌خواني برگزار مي‌شود، مراسم سوزاندن خيمه با تعزيه اين مراسم توام مي‌گردد و براي تهيج بيشتر مردم و حاضرين تعدادي شبيه‌خوان كودك را در صحنه نمايش در حال فرار و شيون قرار مي‌دهند تا تاثير آن ملموس‌تر گردد.
مراسم اللهم لبيك

اين مراسم نيز يكي از آئين‌هاي بي‌نظير در شهر مراغه يكي از شهرهاي بزرگ استان آذربايجان شرقي مي‌باشد.
موعد اين آئين صبح روز عاشورا است، براساس اين رسم دسته‌هاي سينه‌زن و عزاداران قبل از طلوع آفتاب دسته دسته در حالي كه كفن بر تن يا حواله‌اي به نشانه احرام بر بدن پوشيده‌اند به حسينيه حاج غفار مراغه مي‌رسند.
بعد از اداي نماز صبحگاه عاشورا در صورتيكه صورت‌ها را گل و خاكستر ماليده‌اند با پاي برهنه دو رديف تشكيل مي‌دهند.
سردسته اين هيات ابتدا با لعنت گفتن بر ظالمان و آل يزيديان و «بيش‌باد گفتن» حاضرين را آماده مي‌كند و سپس كم‌كم ورد و دعاي مخصوص را مي‌خواند با اين مضمون “الله، الله-حسين واويلا” كم‌كم كه شور و شوق مردم را مجذوب كرد مردم با هيجان به حالت هروله مانند حركت در صفا و مروه به جوشش آمده و در حالي كه با هر ورد گفتن به سر مي‌كوبند در فواصل معين ورد “اللهم لبيك يا حسين” را نيز‌ مي‌خوانند يعني اي حسين ما براي بيعت آمده‌ايم.
اين مردم با گردش نقاط مختلف شهر تا حوالي ظهر ادامه مي‌يابد و در مسير نيز قرباني‌هاي زيادي ذبح مي‌شود كه همه آنها به آشپزخانه حضرتش براي اطعام عزاداران اهدا مي‌شود.
گرداندن اسب ذوالجناح

بازگشت اسب بي سرنشين در دشت كربلا يكي از غم‌انگيزترين صحنه‌هايي عاشورا است كه به صورت نمادين در شهرهاي مختلف آذربايجان شرقي بازآفريني مي‌شود.
براي اين منظور اسب سفيد رنگي كه مجهز به پارچه‌هاي سبز و سفيد است در حاليكه آغشته به خون كرده‌اند به آن تيرو پيكان‌هاي چوبي نيز متصل مي‌نمايند و بعضا كبوترهاي خونين‌بال را هم سوار بر اسب كرده و در بين دسته‌ي عزاداران مي‌گردانند.
مردان و زنان به احترام ذوالجناح دور اين اسب جمع شده و پارچه‌هاي سبز رنگي كه به آن وصل كرده بودند را به عنوان تبرك به خانه مي‌برند.

 

 

 

 

 

  

شبيه‌خواني يا تعزيه‌خواني مجموعه‌اي از نمايش‌هاي نمادين و يادآوري‌كننده وقايع كربلاست كه در طول دهه محرم و ماه محرم و صفر در اغلب نقاط استان آذربايجان‌شرقي برگزار مي‌شود.
معمولا در هر روز از دهه اول محرم به يكي از نمايش‌هاي (ورود حضرت ابالفضل(ع) به كنار رود فرات تا شهادت وي، شهادت حضرت علي‌اكبر(ع) توبه حر، شهادت حضرت علي‌اصغر(ع)، شهادت امام حسين(ع) و…) اجرا مي‌شود.
احسان و نذورات ماه محرم

همانند ساير نقاط ايران مردم آذربايجان‌شرقي نيز با فرا رسيدن ماه محرم اقدام به احسان نذورات مي‌كنند.
مردم آذربايجان‌شرقي عقيده ويژه‌اي به اطعام از سفر اباعبدالله الحسين دارند و معمولا از غذاي پخته شده نذري براي تبرك و شفاي بيماران به تبرك استفاده مي‌كنند.
مساجد عمدتا در دهه اول به طبخ غذاهاي نذري نظير آبگوشت و پلو يا مرغ مبادرت مي‌ورزند، بعضي از خانه‌ها نيز بنا به يك سنت ديرينه و عمدتا موروثي روزهاي خاص احسان مي‌دهند.
پخش شربت، شيريني، انواع نان‌ها و شير گرم‌،چاي و به تازگي انواع ساندويج نيز در زمره نذورات است.
قرباني كردن گوسفند نيز زير پاي علم‌ها و هيات‌ها نيز از ديرباز ريشه در فرهنگ آذربايجان‌شرقي دارد.
بعضي از خانه‌ها هيات‌هاي خود را براي صرف صبحانه‌اي مفصل مركب از سرشير، ماست،‌كره، شير و انواع مرباها و نان‌هاي روغني و مغزدار دعوت مي‌نمايند بعضي‌ها هم براي ناهار تدارك دارند.
همچنين در اين دو ماه بساط سفره‌هاي نذري حضرت عباس (ع) و فاطمه زهرا (س) و ساير ائمه توسط حاجت‌مندان كه حاجت روا شده‌ند متداول است.
يكي از نذورات اين ماه گدايي روز عاشورا است و كسي كه روي پوشيده است با روي سياه همانند سائلين از مردم سائلي مي‌كند، نشانه مشخصه اين نذر جمع كني پاي برهنه بودن فرد است اگر حاجت‌روا باشد سال آينده همان مقدار پول جمع شده را احسان مي‌كند.
مراسم عزاداري مخصوص بازار تبريز

از ديگر مراسمات مهم عزاداري مردم استان آذربايجان‌شرقي عزداري هيئت بازاريان تبريز مي باشد كه با حضور دسته‌هاي مختلف عزاداري برگزار مي شود.بازار مسقف تبريز از ديرباز كانون و ميعادگاه عزاداري اصيل و سنتي مردم اين شهر در ايام سوگواري حضرت اباعبدالله الحسين(ع) بوده است كه با وجود گذشت سال ها از اين موضوع، هنوز با رغبت و استقبال بي نظير مردم روبروست.
آئين‌هاي سوگواري محرم در بازار تبريز به مدت پنج روز از هشتم تا 12 محرم و براساس قرعه كشي نيروي انتظامي براساس نام محلات موجود در اين شهر انجام مي شود.
در حال حاضر حدود 35 محله در تبريز وجود دارد كه عزاداران حسيني اين محلات در قالب دسته هاي سينه زني با دو عنوان و شيوه عرب و عجم و زنجيرزني با بيرق‌ها و علم‌هاي مخصوص به خود كه هر كدام داراي نقوش و شكل‌هاي خاصي است در بازار حضور مي يابند.
سرخاب، دوچي(شتربان)، خياوان (خيابان)، نوبار(نوبر)، ورجي باشي، سيلاب، اهراب، قره‌آغاج، ليلاوا و باغميشه از جمله محلاتي هستند كه از ديرباز دسته‌هاي مختلف حسيني آنها در بازار با شور و شكوه خاصي همراه بوده و اغلب مردم براي مشاهده عزاداري‌هاي اين محلات تا ساعت‌ها منتظر آنها مي‌مانند.
روزهاي تاسوعا و عاشورا عزاداري در بازار تبريز به قدري با شكوه و با عظمت برگزار مي‌شود كه كمتر كسي را در اين شهر مي‌توان يافت كه بعد از ظهر اين روزهاي خاص در بازار حضور نيابد.
شلوغي بازار مسقف و تاريخي تبريز در اين روزها به قدري است كه بارها و بارها برخي از دسته‌هاي سياه پوش حسيني از هم جدا شده و فشار جمعيت مانع از ادامه عزاداري‌ها مي‌شود.
شيوه عزاداري در بازار تبريز با گذشت زمان‌هاي بسيار همچنان شكل سنتي خود را حفظ كرده است كه همين امر يكي از دلايل بسيار مهم رغبت مردم به حضور در اين مكان است.
در طول برگزاري پنج روزه آيين‌هاي سوگواري در بازار تبريز، اكثريت مغازه‌هاي واقع شده در مسير به روي عزاداران حسيني باز بوده و در آنها با چاي، نان و پنير و ساندويچ از مردم پذيرايي مي‌شود.
عزاداري‌هاي بازار تبريز در برخي از روزها از جمله تاسوعا و عاشورا تا پاسي از شب ادامه مي‌يابد كه حضور اقشار مختلف از كودكان خردسال گرفته تا پيرمردان بسيار جالب و قابل توجه است.
حضور محلات مختلف در اين مكان به نوعي جنب و جوش خاصي را در ميان هيات‌هاي عزاداري هر محله به وجود مي‌آورد به گونه‌اي كه جوانان هر محله از ساعات بعد از ظهر خود را آماده حضور در بازار مي‌كنند.
عزاداران حسيني از در صندوقچي بازار وارد بازار شده، با گذر از قسمت‌هاي مختلف بازار از جمله بازار صادقيه، بازار مسگر‌ها، بازار دلالان، بازار كلاه‌فروشان و بازار قندفروشان، وارد تيمچه مظفريه شده، در اين تيمچه به عزاداري خود پايان مي‌دهند.
مردم استان‌ آذربايجان‌شرقي همانند ساير استان‌هاي ايران اسلامي در حالي به عزاداري و بزرگداشت دهه اول محرم‌الحرام مي‌پردازند كه عشق و ارادت آن‌ها از روي اخلاص بوده و با علم بر اينكه همين مراسمات اسلام را پايدار كرده است ادامه پيدا مي‌كند.

علم دستمالي متعلق به روستاي اسفنجان اسكو، توغ عزاداري روستاي خشكناب هريس، توغ عزاداري روستاي تازه كند هريس، علم عزاداري روستاي ليوارجان جلفا و دو علم موسوم به حضرت عباس روستاهاي زاويه و سيه سران شهرستان جلفا تعدادي از توغ وعلم هاي اين موزه را تشكيل مي دهند.
علامت عزاداري(بايراق) روستاي آرباطان هريس، علامت عزاداري موسوم به حجله قاسم هشترود، علامت عزاداري مراغه و توغ شهر بخشايش شهرستان هريس ديگر توغ وعلم هاي نگهداري شده در موزه محرم هستند.
علم هاي اين منطقه با پارچه هاي رنگي كلاغه اي، شال و روسري آذين بندي شده و از ديرباز در تزئين اين علم هاي عزاداري كمتر از پارچه هاي مشكي استفاده مي شده است.
رييس شوراي ثبت آثار تاريخي و فرهنگي آذربايجان شرقي در فهرست آثار ملي اظهار داشت: اين پارچه ها معمولا به صورت نذورات مردمي بوده كه به روي علم ها بسته مي شد و در صورت زياد بودن پارچه ها، هيئت امناي آن محله يا مسجد پارچه ها را گشوده و براي انجام مراسم مذهبي تكيه يا مسجد به فروش مي رساندند.
زمان آذين بندي علم ها در نقاط مختلف آذربايجان شرقي متفاوت است اما معمولا اين مراسم از پنجم ماه محرم يا شب تاسوعا انجام مي شود و علم واچيني نيز بعد از 28 ماه صفر صورت مي گيرد.
علم هاي بنامي در شهرستانهاي مراغه، عجب شير، بناب، هريس، جلفا، اسكو و آذرشهر وجود دارد كه هر ساله در ماه محرم به ويژه روز عاشورا مقابل هيئت هاي مذهبي گردانيده مي شوند.
علاوه بر شهرستان ها، 13 محله قديمي تبريز علم هاي معروفي دارند كه هيئت هاي مذهبي و علم ها به نام همان محله نامگذاري شده اند كه يكي از معروفترين علم هاي استان علم محله اميرخيزي تبريز است.
نخستين علم ها از چوب درخت سرو كه نماد استقامت و پايداري است ساخته شده بودند و با توجه به اينكه علم را نمادي از حضرت ابولفضل(ع) مي دانند اغلب آنها به اين نام منسوب هستند.
توغ نيز از زمان سلجوقيان در جنگ ها به دست فرماندهان حمل مي شده كه از زمان صفويه با رسمي شدن مذهب تشيع در ايران، به عنوان يك نماد وارد مراسم عزاداري محرم شد.
توغ واژه اي تركي و به معناي بيرق است كه از يك تيغه به نام سرتوغ و زبانه فولادي بلندي تشكيل شده كه روي صندوقچه فلزي كوچك ضريح مانندي بر پايه چوب يا فلز به شكل چليپا استوار مي شود.
توغ داراي تيغه گلابي شكل يا سرو مانندي است كه روي آن آيات قرآني و جملات دعايي به خصوص آيه انا فتحنا حكاكي شده و در مراسم توغ گرداني مانند محله پاسكوويچ آذرشهر در صبحگاه تاسوعا گرداندي مي

امامزاده هادي

واقع در بغل امامزاده بهلول با مقبره گوچك وبسيار روح بخش وبا كنبد گوچك نمايان است

در شمال شرق امامزاده سيد بهلول خوي، آرامگاهي كوچك ولي مجلل با دو مناره و گنبدي كوچك و آجرهاي زيبا و آيينه كاري قرار دارد. اين امامزاده مربوط به سيد جليل القدر "آقا ميرهادي" و زيارتگاه عامه مردم است.

اين بنا باز سازي شده و ساختمان جديدي بر روي مقبره قديمي ساخته شده است. همچنين دري مطلا (زراندود) و كنده كاري شده و مزين به آيات قرآن مجيد در ورودي اين آرامگاه نصب شده است.

امامزاده محمد

در شهرستان خوي در 200متر امامزاده بهلول در داخل يك گوچه و در داخل مسجد انصار الله واقع شده است

مقبره شيخ نوايي

آرامگاه منور حضرت آخوند نوائي در جنوب غربي شهر خوي با دو مناره كاشي‎كاري شده و طاق و گنبدي طلايي رنگ و نماي منظري كاشي‎كاري در ابتداي بلوار شيخ نوائي قرار دارد.

اين بقعه با يك ضريح بسيار زيبا و قلم كاري شده با نقش آيات الهي و گل و بوته كه در اطراف اين تربت مقدس قبور متبركه علماء و برزگان شهرستان خوي آرام گرفته اند و اين بنا با مساحتي 2000 متر و مربع با امكاناتي شامل مسجد، حسينه، زائرسرا، آشپزخانه، وضوخانه و سرويس بهداشتي زنانه و مردانه و ساير امكانات رفاهي را دارا مي باشد و تقريباً اكثر مراسمات مذهبي و فرهنگي در سطح شهرستان بنا به موقعيتي كه دارد در اين مكان برگزار مي گردد و به عنوان يكي از قطب هاي فرهنگي و گردشگري مذهبي خوي محسوب ميشود و عزاداري و اجتماع با شكوه اربعين حسيني كه همه ساله در ميدان شيخ نوائي با انعكاس ملي برگزار مي گردد، از بركات اين آستان مقدس مي باشد.

مرحوم حاج ملا زين العابدين نوائي معروف شيخ نوائي در سال 1179 ه.ق برابر 1144 ه.ش در روستاي نوايي از توابع شهرستان خوي مقارن با حكومت كريم خان زند در ايران و حاكميت احمد خان دنبلي در خوي چشم به جهان گشود. آخوند نوايي تحصيل علم و دانش را همراه باسير و سلوك معنوي و تهذيب نفس در زادگاهش آغاز و پس از آن راهي حوزه علميه اصفهان گرديد و در محضر استادان و بزرگان آن شهر به شاگردي نشست و بعد از تحصيل معارف الهي و فقه آل محمد(ص) به زادگاه خويش مراجعت و مشغول تربيت نفوس مستعده گرديد و پس عمري تلاش در راه كمال و معارف اهل بيت در 17ربيع الاول 1259ه.ق در سن هشتاد سالگي مقارن با حكومت محمد شاه قاجار به رحمت ابدي پيوست.

پيكر پاك وي با تجليل و احترام مردم و علماي خوي تشييع و در قبرستان شهانق مشهور به ((قبرستان قوچلو)) سپرده شد. لازم به توضيح است كه قبرستان قوچلوي شهانق در آن زمانها يكي از بزرگترين قبرستان هاي شهر خوي محسوب مي شد كه كمي بالاتر از هنرستان شهيد رجايي شروع و دبيرستان صديقه كبري و دبستان 9دي و هلال احمر را در بر ميگيرد تا مرقد مطهر شيخ نوايي ادامه داشت كه قبور بسياري از علماء و صلحا به همراه 50 شهيد ژاندارمري (مربوط به وقايع سالهاي 1300 شهرستان خوي كه در دفاع از اين شهرستان به شهادت نائل شده اند در اين قبرستان دفن شده اند) و بقعه حاج شيخ مهدي عرب كه از زهاد زمان بود در جريان توسعه شهري در زمان رژيم پهلوي تخريب و اثري از آنان باقي نماند.

مردم شهرستان خوي كرامات زيادي در حال حيات و ممات مرحوم شيخ نوايي ديده و نقل كرده اند كه معروفترن آنها، مراسم تشييع جنازه آن مرحوم مي‎باشد بطوريكه نقل مي كنند مرحوم وصيت ميكند كه همه اهالي شهر، كوچك و بزرگ در مراسم تشييع جنازه اش شركت و اين مراسم از بازار صورت گيرد و چنين هم ميشود، در حدود بيست هزار نفر در تشييع جنازه آن مرحوم شركت مي كنند در حال مشغول دفن مرحوم زلزله هولناكي در شهر صورت مي گيرد كه شهر را با خاك يكسان مي كند و كساني كه در شهر مانده بودند كشته و يا زخمي مي شوند. اين واقعه جانگداز در تاريخ 17ربيع الاول 1259ه.ق مصادف 28 فروردين 1221ه.ش بوده است.

علت اشتهار مزار شيخ نوايي به نقل از سيد محسن هدايت خويي از مرحوم حاج ملاعلي روضه خان با اين مضمون چنين نقل مي كند: يك نفر از اهالي ماكو هنگام عبور از نزديك اين قبرستان چندين بار با صداي حزن انگيزي اين بيت شعر از يكي قبور شنيده مي شود.

” دادي به حسن آب و ندادي به حسين از دادن و از ندادنت داد فلك ”

اين قضيه را به مردم شهر بازگو مي كند و بعد از آن مردم دسته دسته به زيارت قبر اين بزرگوار مي آمدند. بعد ظهور اين كرامت گنبدي بالاي مزارش احداث نمودند و سنگ قبري كه در آن مشخصات و تاريخ وفات و تولد در آن كنده كاري شده نصب كردند. سپس به همت عالم فرزانه مرحوم حاج شيخ جابر فاضلي مجددا تجديد بنا مي گردد و با گذشت زمان و توجه هر چه بيشتر مردم به آن مزار مبارك، عالم طراز اول شهر، مرحوم حاج شيخ جليل هنرور به كمك هيات امنا و اهالي شهرستان خوي بناي با شكوهي به بناي قبلي احداث مي كنند و در سال 1372اين بنا مورد بهره برداري قرار مي گيرد.

مقبره آل يعقوب

اين مقبره در خيابان طالقاني روبروي ضلع غربي بازار قديمي خوي و در داخل باقت قديمي شهر قرار دارد اين بنا داراي سه در ورودي يكي از داخل كوچه‌اي كه مقبره در آن واقع است و دو تاي ديگر مشرف به خيابان طالقاني مي‌باشد و مناره رفيعي است از آجر و يك گنبد كوتاه با روپوش فلوني.

اين مقبره شبستاني دارد كه پنجره‌هاي آن مشرف به حياط مقبره است و در كنار آن اتاقي است و در كنار آن اتاقي است كه سقف آن داراي گنبدي مي‌باشد كه در زير گنبد ضريح وجود دارد و محوطه آن آيينه كاري شده كه فعلاً اين آينه‌ها كدر شده‌اند و زيبايي آن به چشم نمي‌خورد.

ديوارهاي اتاق اصلي در قسمت زيرين با كاشي‌هاي رنگارنگ پوشيده شده و در پيشاني پنجره‌اي شرف به خيابان دارد و در حياط كتيبه‌هايي از آيات قرآن و نقوش شير و خورشيد با كاشي‌هاي الوان جلب توجه مي‌كند، يك اتاق ديگري نيز در ضلع جنوبي وجود دارد كه در آن فرزندان و اقوام آل يعقوب مدفون شده‌اند.

در داخل مقبره سنگي بر ديوار وجود دارد كه مردم بنا به اعتقاداتي كه دارند نيت مي‌كنند و مهر به آن مي‌چسبانند، اگر مهر به سنگ چسبيد حاجت آنها برآورده مي‌شود.

به نام خداي حسين (ع)

رسم هاي محرم در روستاي ارلان

1-بعد از قربان شروع مي شود اول شاخصي بعد از شام شعرهاي كه در شاخصي مي گويند در دو دسته گفت گو مي كنند اين است

1 -شاخصي جواب واخصي دوبار

 2-حسن جواب حسين دو بار

3-عباس جواب علي دوبار

4-مظلوم جواب حسين دوبار

5-سوسوز جواب حسين دوبار

6-يالقزجواب حسين دوبار

7-عطشان جواب حسين دوبار

8-غريب جواب حسين دوبار

9-شهيد جواب امام دوبار

بعد از پايان دوباره تكرار مي كنند به مدت دوساعت بادسته هاي بسيار بامنظم و با ادب با تعداد افراد زياد وبا شور حسيني همان شعر هارا مي خوانند وسينه مي زنند باآرامش خواسي درموقعه سينه زني يك پا جلو همگي يك پا عقب هماهنگ بانظم زيبا حركت مي كنند هر موقعه پا به جلو مي رود دست به سينه يا پا عقب مي رود باز دست به سينه خلاصه جهت به ياد ماندن ياد حسين (ع) وشهداي كربلا

2-سينه زني

1-سينه زني دستي وبا دست سينه مي زنند بعد از شاخصي شروع مي شود و يك نفر از كتاب نوحه مي خواند بقيه بااهنگ آن وتبل  سينه  مي

زنند

2-سينه زني با زنجير كه در همه جا ديداي با همان زنجيرها به دوش چپ وراست با آهنگ نوحه خوان وتبل مي زنند به آرامي نه به اينكه به خودشان ضرربرسانند شروع سينه زني در مسجد هاي كوچك است وبه طرف مسجد جامع روستا حركت مي كنند حالا سه دسته مي باشد يكي گوچه بالا دوم گوچه پايين سوم    همگي بعد از شاخصي آرام آرام به طرف مسجد جامع حركت مي كنند ودر مسجد جامع باهم سينه زني مي كنند چه آنهاي كه سينه زن هستند چه مردم عادي همه باهم نيم ساعت سينه زني مي كنند

3-بعد از سينه زني نوحه خوان ها يكي يكي براي نوحه خواني بلند شده نوحه در مدح امام حسين واهل بيت وياران آن امام شهيد مي خوانند

4-در آخرين قسمت روحاني به منبر مي رود وسخنراني مي كند تا ساعت 11/30 يا 12 شب مي رسد پايان مراسم تا در روز تاسوعا وعاشورا

5-در روز تاسوعا از اول صبح مراسم سينه زني با توسط دسته هاي سينه زني شروع مي شود و يك دوردر گوچه هاي روستاي ارلان با سينه زني  دور مي زنند بعد از آن روستاي باغلار هر سال به نهار دعوت مي كند  به آنجا مي روند جهت صرف نهار ودر باغلار پيش از نهار سينه زني و شبيه خواني مي كنند در آخر همه اي  مهمان ها براي صرف نهار به خانه ها ميروند بدون دعوت چون همه به نيت امام حسين  اين نهار راآماده كردن وهيچ منتي بر كسي ندارد همه  رامهمان امام حسين (ع) مي دانند بعد از نهار به روستا بر مي گردند در شب عاشوراسينه زني حال هواي ديگري دارد بسيار با شگوه و باشور

6-درروز عاشورا بعد از طلوع آفتاب كم كم مردم در مركز روستا به نام چشمه جمع مي شوند اول شاخصي بعد سينه زني شروع مي شود هر سه دسته پشت سر هم از چشمه خارج شده به طرف قبرستان پايين به راه مي افتند در ميان راه هر كس نزر دارد اعدامي كند وبه قبرستان پايين مي رسند يك فاتحه مي خوانند به طرف قبرستان بالا به راه مي افتند و در آنجا هم سينه زني و نوحه خواني با هم مي كنند افرادي كه در روز عاشورا در قبرستان بالا جمع مي شوند حدوداً دوهزار نفر يا بيشتر مي باشند بعد از مراسم در قبرستان بالا به طرف چشمه به راه مي افتند وقتي كه به چشمه رسيدن در آنجا هم مراسم پاياني را مي گيرند بعد از آن شبيه ها براي شبيه خواني مي آيند در چشمه مراسم شبيه خواني شروع مي شود آخرين شاخصي قبل از شروع شبيه ها پايان مي يابد

تقريباً   تا ساعت سه بعد از ظهر طول مي گشددر شبيه خواني با اسب وخيمه ولشكر امام ولشكر عمر سعد در دوطرف  براي مبارزه آماده مي باشند. امام براي هدايت مردم آمده .دشمنان آن حضرت براي مقام آمده اند حتي در اين جنگ به علي اصغر هم آب ندادند در آخر. جنگ به پايان مي رسد با پيروزي ظاهري عمر سعد ولي امام پيروز جنگ بود. علت آن هم همين است. كه بعد از هزار چهار صد سال زنده است.  بعد از پايان تمام مهمان ها براي صرف نهار حسيني به خانه ها مي روند .هر كس كه ساكن روستا باشد تلاش مي كند بيشتر مهمان جمع كند. تا امام از او راضي باشد.  تا سال آينده در شب شام غريبان سينه زني شور بيشتري دارد.

ارلان كندي

گل گوزليم ارلاني سيراله                   باغ باغچاني گز شيرين شيرين

چشملردن دوري سولار آخندا        هردن شيزه ورار قاز شيرين شيرين

گوزل انسانداري ادبدن دولي              محبتي باخار گوز شيرين شيرين

يملي ميوسي اريك گردگان            دريب بشقابلارا دوز شيرين شيرين

گوزل سدي آبشاري بندي وار        گزيب دولاناسيز سيز شيرين شيرين

يوود پنير جورطان ساري ياغ         قورود چاناخلاردا از شيرين شيرين

صفالدي داغ درنين دوشلري          درر آش طرسي قيز شيرين شيرين

اورسين قصد اديب كندي اوزونع       چخيب دولاناخ بيز شيرين شيرين

علي اوغلي الله سني يورماسن              المين تعريفين ياز شيرين شيرين

شاعرجوان روستاي ارلان آقاي محمد مرادي